top of page
PWRecurso%203SCD_edited.png
  • Pedro Uc

CHAKAW

CHAKAW


Na’,

Tóop’ol ku beetik xmukul t’aano’ob

tu k’óoben a k’áak’,

Bey la’ala’ajkil

leti’e u úuchben ta’anil ku tsikbalo’.

Junkúul xnuk ya’axche’e’

táan u kalantik u lu’umil,

Le mu’uk’an kitanche’o’

u kuchmaj u k’áak’

Le xchaajal k’anloolo’

táan pak’ik u boonlil.

Ch’a’ach’aka’an Che’ob j k’a’ajsaj iik’o’ob,

Wáa kex táan u ts’iko’ob u nu’ukul,

U pechkuba’ob ti’ u xo’oxot’a’al u lu’umilo’ob.

In waal,

Ma’ leti’e u kimen ta’anil le che’ob ku tsikbalo’obo’,

U chakawil u ch’i’ibal j Chaano’ob yéetel j Uuko’ob.

RESCOLDO

Madre,

Brotan voces atenuadas de tu fogón,

La ceniza muerta parece contar una historia:

Una vieja xya’axche’ custodia el territorio,

el fornido kitanche’ carga fuego,

la sensible xk’anlool siembra color.

Son árboles rotos haciendo memoria,

O quizá ¿planean la resistencia,

Frente al ordenamiento territorial?

Hijo,

No es la vacía ceniza los árboles,

Es el rescoldo de los Chan, y de los Uc.

Poema CHAKAW de Pedro Uc

CHAKAW. Fotografía tomada por Haizel de la Cruz

CHAKAW. Fotografía de Haizel de la Cruz

108 visualizaciones
bottom of page